سازهای لید
ملودی لید معمولاً در آهنگ خود و با ساز لید نواخته میشود. انواع ساز لید بسیاری وجود دارد. انواع اصلی شامل اکوستیک، الکتریک و سینث شده است. لیدهای اکوستیک شامل گیتار، پیانو، فلوت، سهتار، ویولن، ساکسیفون، سازدهنی، صدا، چنگ، ترومپت، ویبرافون، و هر ساز تک ارکستر می تولیدکننده ملودی که به فکرتان میرسد می باشد.
برخی سازهای لید به طور طبیعی دارای معنای ضمنی ادبی بیواسطه ای هستند که میتوانید با بهرهبرداری از صدای اصلی، یا شکستن عامدانه آنها بخوبی از آن استفاده کنید. مثالهای واضح گیتار آکوستیک، فلوت، و چنگ با سبک محلی؛ ساکسیفون، ترومپتهای خفه شده (Muted) و ویبرافون با سبک جاز و بلوز؛ سهتار با معانی ضمنی موزیک شرقی، یا فلوت شاکوهاچی با پیوندهایش به موزیک مذهبی ژاپنی شینتو هستند.
لیدهای الکتریک شامل سازهایی مانند گیتار، ارگ، پیانو الکتریکی، و کلاوینت میشود. انتخاب از میان این سازها به دلیل تنوع هر ساز مانند گیتار جاز که دارای انواع قابل توجهی از صدا است تا یک لید گیتار الکتریک راک بسیار گوناگون است. چون گیتاری که استفاده میکنید احتمالاً از یک پچ (وصله) سینثسایزر یا سمپلر حاصل شده است، پچهایی نیز وجود دارد که هنگامی که از طریق افکتهای پدال در نظر گرفته میشوند شبیهسازی انواع گیتار را فراهم میکند. بطور مشابه، در میان کیبوردها، پیانو الکتریکی رودز (Rhodes) دارای صدای منحصربهفرد و بالایی است که آن را از ورلیتزر (Wurlitzer) جدا میکند.
لیدهای سینثشده بسیار و متنوع هستند و با انواع مختلفی عرضه شدهاند که بسیاری از آنها به سبکهای خاصی پیوند دارند. لیدهای بسیار اپیک ترنس مثال خوبی است، همینطور سین-ویو لید (Sine-Wave Lead) که در هیپ-هاپ بسیار محبوب است. در نتیجه انتخاب یک پچ سینث لید ربط بسیار زیادی به سبکی دارد که میخواهید برای لیدی که در ذهنتان است بشنوید. در این زمینه بسیار مهم است که بتوانید صدای خاصی را در ذهنتان بشنوید تا با اضافه کردن افکتهای لازم، دقیقاً همان صدا را بسازید.
در حالت ایدهئال، یک صدای سینث لید مناسب لازم است حضور کافی داشته باشد تا در ترکیب جای گیرد (presense/فرکانسهای بالا). به همین دلیل اغلب همراه با مقدار زیادی ریورب با دیلی استریو پردازش میشود تا پُری (Fullness) مورد نیاز آن را داشته باشد. بیشتر پچهای سینث لید، مونوفونیک (یک صوتی) هستند – یعنی فقط میتوانند یک نت در زمان را تولید کنند. این کیفیتی مطلوب است چون صدایی واضح و بندبند تولید میکند چون همینکه نت دیگری اجرا میشود، سیگنال قطع شدن را به نت قبلی ارسال میکند و از همپوشانی صداها جلوگیری میکند. همچنین استفاده بیانی از سُرِش (portamento) را ممکن میسازد که در آن نتها به تدریج بر روی یکدیگر میلغزند.
هنگام نوشتن یک لید، کیفیت بیانی که به آن میدهید نیازمند دقت بسیار است. در موسیقی کلاسیک، قطعه ی موسیقی در حال پخش وجود دارد و اجراکنندهای که آن را مینوازد. کار اجراکننده زنده کردن موسیقی است، بخشیدن کیفیت اختصاصی و بیان شخصی به موسیقی. نوشتن لیدها با استفاده از سینثسایزر دقیقاً به همان شکل است. نتهایی توسط سینثسایزر تحریک میشوند که ملودی را تولید میکنند. سپس حالتهای بیانی به آنها از طریق کنترل پارامترهای مختلف توسط شما به صدای سینث شده داده میشود. کیفیت سُرِش که پیشتر اشاره شد، معمولاً یک ویژگی قوی یک لید بیانی خوب است چون نوعی از حالت بیانی استفاده شده توسط نوازنده لید زنده را شبیهسازی میکند. بیشتر سینثسایزرها دارای کنترلی هستند که آنها را قادر میسازد درجه سُرِش استفاده شده را تعیین کنند.
پیچ اسلاید (Pitch-Slide) ویژگی دیگری است که به این دسته تعلق دارد. نوازندگان لید زنده معمولاً از پیچ بِند ها (Pitch Bend) به عنوان یک حرکت بیانی استفاده میکنند. بیان دیگری که بر روی یک لید میتواند صورت بگیرد ویبراتو است. ویبراتو نوسانات جزئی پیچ بر روی نت است که معلول روش نواختن اجراکننده است. این افکت معمولاً از طریق دستکاری LFO – فرکانس پایین اوسیلاتور سینث – به دست میآید.
از طریق استفاده از ویژگیهایی مانند سُرِش (پورتامنتو)، ویبراتو، و پیچ اسلاید، میتوان زندگی و بیان را به یک ملودی دمید. هرچه باشد ملودی اصلی صدای لید است و به عنوان یک لید نیازمند بیان بالایی است. پس هنگامی که یک پچ سینث لید را بارگذاری میکنید، تمامی انواع کنترلهایی را امتحان کنید که سینثسایزر بر روی خود دارد. اینها ابزارهایی هستند که باید با آنها یک بازگردان بیانی از لید ملودیکتان بسازید. با دستکاری این کنترلها میتوانید کیفیتهای بیانی جالبی به لیدتان ببخشید، به شکلی که به نظر برسد این خود لید است که در واقع صحبت میکند یا آواز میخواند.
ملودی
هر سازی که برای لید انتخاب میکنید برای نواختن یک ملودی نیز به کار خواهد رفت. ملودی همیشه نشان دهنده روحیه واقعی موسیقی در کل دنیا است. تمامی فرهنگها و مردمان دنیا عشقی ذاتی به آنچه که یک ملودی خوب میدانند دارند، و این اصلاً عجیب نیست. چیزی در ملودی هست که میتواند عمیقاً ما را به هیجان بیاورد و عواطفی را در درونمان زنده کند که بسیار قدرتمند اند، شادی، اندوه، غم، امید، افسردگی – همه احساساتی که میتوانیم به عنوان انسان درک کنیم از طریق ملودی فعال میشوند. از این نظر ملودی نشاندهنده نیروی واقعی حیات موسیقی است، عنصر مشترکی که تمامی انواع مختلف موسیقی دنیا را – در زمان حال و هر عصر و دورهای – به هم پیوند میدهد. به هیچ وجه نمیتوان منکر این موضوع شد که ملودی نیرویی بسیار قدرتمند است.
در نتیجه مهمترین ویژگی یک خط لید مناسب این است که به ملودی نیاز دارد – یعنی لازم است خصوصیات قابل تشخیص یک ملودی را داشته باشد. این موضوع به نظر بدیهی میرسد اما برای اینکه قادر باشید خطوط ملودیک با درجه ای از هنر و مهارت ایجاد کنید باید نخست درک مناسبی از آنچه حقیقتاً یک ملودی خوب را میسازد پیدا کنید.
خصوصیت اصلی ملودی این است که خطی است که از طریق توالی نتها یا تنهای موسیقی ایجاد شده است. ملودی به عنوان یک خط، دارای هویت مجزای خود از مجموعه ساده نتهایی است که از آنها ساخته شده است. این هویت آن چیزی است که به ملودی افسون و جادویش را میدهد و خصوصیتی است که میتوانیم با آن ملودی را تشخیص داده و به خاطر بسپاریم. همچنین چیزی است که به ما اجازه میدهد بین ملودی خوب و بد تفاوت قائل شویم. ملودی خوب در خود چیزی دارد که ما را جذب میکند – دارای جلا، ساخت ماهرانه است و هر نت بخشی ضروری در آن ایفا میکند. حالا بیایید نگاهی به برخی از ویژگیهایی بیندازیم که به ملودی ها این مشخصه را میدهند.
کلید (Key)
توالی بیهدف نتها، مانند یک ژنراتور تصادفی که ممکن است چیزی تولید کند، ارزش بسیار کمی برای ما دارد. چون ملودیهای خوب تمایل دارند وضوحمحور باشند – یعنی مرکز ثقل قوی دارند. مانند خورشید در قلب منظومه شمسی یا هسته اتم در مرکز ابر الکترونیکی، این مرکز جاذبه ملودیها را کنار هم نگه داشته و به آنها حس جهت، هویت و هدف میدهد. اصطلاح موسیقایی برای این نیروی متمرکزکننده تونالیتی (tonality) است، نیرویی که در نتی به نام نت تونیک آشکار میشود.
تونیک نشاندهنده مرکز ثابتی است که دیگر نتهای ملودی تمایل دارند حول آن قرار بگیرند. موازات نت تونیک در فلسفه، قاعده کلی (principle) است – یعنی ایده اصلی که حول آن استدلال شکل گرفته است. در نتیجه یک ملودی بدون تونیک واضح مانند بحث بیهدف و مقصودی است که به جایی نمیرسد. میتوانید تونیک را به وضوح در این نمونه از رشته ملودی بشنوید که در آن تونیک در سراسر آهنگ صدایی مانند بیس یکنواخت دارد